Op 23 en 24 november
2011, tijdens de Week van de
Mediawijsheid, bezochten Herm Kisjes en Erno Mijland op uitnodiging van de Zeeuwse bibliotheek, vijf Zeeuwse
basisscholen om er met leerlingen in gesprek te gaan over mediawijsheid en het
slimmer gebruik maken van alles wat het internet te bieden heeft. De kinderen
deelden enthousiast hun positieve ervaringen en tips, maar vertelden ook waar
het wel eens misgaat.
De bezochte scholen zijn:
·
De Lonneboot, Nieuw- en St. Joosland
·
De Achthoek, Wolphaartsdijk
·
De Ichtusschool, Wolphaartsdijk
·
Stamperiusschool, Wilhelminadorp
·
De Burcht, Oost-Souburg
Een gewaarschuwd
kind...
De leerlingen wisten bij elkaar heel wat tips over veilig
internetten te geven. Zo moet je oppassen met dingen nadoen die je soms in
YouTube-filmpjes ziet, zoals het maken van vuurwerk of andere experimenten.
Blokkeer mensen die met je willen chatten als je het niet vertrouwt. Eigenlijk
moet je alleen mensen toelaten die je kent. Verder kun je kijken naar wat voor
netwerk de ander heeft. Spreek in elk geval niet af met iemand die je niet
kent. Vermeld verder in je profielen niet je woonplaats, adres of e-mail. Je
kunt natuurlijk wel vertellen wat je hobby’s zijn. Een leerling waarschuwt
ervoor dat als je credits gaat kopen bij het Hyves-spel Happy Harvest, dat erg veel geld kan
gaan kosten. Dat geldt uiteraard voor meer online spellen die werken met
credits. En kijk, voordat je een YouTube-filmpje gaat kijken, eens naar de
teksten en likes die erbij staan.
Veiligheid
Een hele goede tip is deze: meld je altijd af als je stopt
met computeren, zodat niet iemand anders expres of per ongeluk op jouw account
van alles kan gaan doen. Een aantal kinderen deelt het wachtwoord met vrienden.
Soms omdat een wat ouder kind hen wil helpen. En uit de verhalen van de
kinderen blijkt dat het ook gebeurt om het onderlinge vertrouwen te
benadrukken. We adviseren toch je wachtwoord echt voor jezelf te houden, ook
omdat vriendschappen soms plotseling overgaan. Maak je wachtwoord ook niet te
gemakkelijk. Je naam achterstevoren of de naam van je huisdier is te gemakkelijk
te raden door anderen. Aan de andere kant: een te moeilijk wachtwoord is lastig
te onthouden. Als je iets downloadt, let er dan op dat je geen virus op je
computer krijgt. Het best kun je daarvoor een goede virusscanner installeren.
Met elkaar omgaan
Een grappige oplossing voor als iemand iets vervelends tegen
je zegt, vonden we deze: zeg gewoon iets aardigs terug. Je kunt ook iemand
gewoon ontvrienden, of contact opnemen met een moderator als die beschikbaar is.
Zelf moet je vooral goed nadenken voordat je iets op internet zegt: zou je het
zelf leuk vinden om te lezen wat je schrijft? Als je het als grap bedoelt, zet
er dan een smiley bij.
Aap!
Een van de leerlingen had een grappige ervaring op Eccky: ze werd geblokkeerd nadat ze online
verteld had dat ze een spreekbeurt over de aap ging houden. Het woord ‘aap’
stond echter in een lijst met scheldwoorden die je niet mag gebruiken. Schelden
en dreigen via het internet is niet altijd erger dan in de echte wereld, vindt
een leerling: ‘In het echt kan het ook eng zijn als het gezegd wordt door een
grote man.’
Regels thuis
In veel gezinnen zijn regels over het computergebruik. Die
variëren van afspraken over schermtijd tot wat je wel en niet mag doen op het
internet. Zo vertelt een leerling dat ze elke foto die ze op haar profiel wil
plaatsen eerst aan ouders moet laten zien. Terecht, reageert een ander kind.
Zelf heeft ze een keer zonder na te denken een foto van haarzelf in bikini erop
gezet.
Gezond gebruik
Teveel computeren is niet goed. Daar zijn we het wel over
eens. Maar met name vaders geven niet altijd het goede voorbeeld, aldus enkele leerlingen:
'Mijn vader zegt dat ie moet werken, maar dan zit hij te schaken.' Of: 'Mijn
vader zit heel de dag aan de computer en mijn moeder moet dan alleen het
huishouden doen. En we zijn met zevenen!' Een jongen adviseert ouders om de
mogelijkheid online te gamen te blokkeren, ‘anders kom je gemakkelijk in de
verleiding te blijven spelen’. De meeste kinderen vinden – net als veel ouders
– dat je genoeg buiten moet spelen. En er wordt de afspraak genoemd dat je niet
mag nadoen wat je ziet in spel of op internet.
Slim en handig
Je kunt met meer zoekmachines zoeken dan alleen met Google.
Denk ook eens aan Bing van Microsoft. Maar: 'Het
is wel lastig als de informatie op verschillende websites niet hetzelfde is.
Wat is dan waar?' Een leerling noemt Sommenplaneet
als een plek waar je leerzame dingen kunt doen. Een ander werkt met Google Sketchup om 3D-tekeningen te
maken. HyperCam is een gratis
Windows-programma om een filmpje te maken van wat er op je scherm gebeurt. We
vertellen dat je hiervoor ook Screen-cast-o-matic
kunt gebruiken. Deze draait vanuit je browser.
Nog enkele tips van
meesters en juffen en leerlingen
Gebruik je Google en wil je betere resultaten, zoek dan eens
met Geavanceerd zoeken. Een
juf wijst op Meester Michael, een
leuke bron van heel veel leerzaam materiaal voor in en buiten de klas. Verder
hebben we het even over het portretrecht: dat betekent dat je in veel gevallen
het recht hebt de publicatie van een foto waar je op staat te verbieden. En als
je met Wrts werkt, moet je de woorden wel
goed invullen, anders leer je ze verkeerd aan.
Zie ook:
- Powerpoint-presentatie ‘Mediawijs en digislim’
- De Symbaloo met de verzamelde tips van Beter Gamen, de juffen en meesters van de scholen én de leerlingen.